Wat moet ik weten over TEUGELS?
Teugels, we gebruiken ze bijna altijd wanneer we paardrijden. In het westernrijden zijn er veel verschillende soorten teugels en hulpteugels, van verschillende materialen en voor verschillend gebruik.
Afhankelijk van de discipline die je rijdt en het type hoofdstel, bit of bitloos, hackamore, etc., dat je gebruikt, wordt je teugelkeuze bepaald. Natuurlijk speelt ook persoonlijke voorkeur een rol bij je keuze.
Er zijn verschillende soorten teugels en deze kunnen ook van verschillende diktes zijn. Hoe zwaarder de teugel is, hoe makkelijker het voor je paard is om te voelen wat je met je handen doet en hoe subtieler je dus een signaal kan geven. Om zo min mogelijk onnodige druk
op het bit te hebben bij verder getrainde paarden zijn dunne maar niet te lichte teugels ideaal. Teugels die gemaakt zijn van goedkoop, lichtgewicht materiaal dat rondfladdert kunnen makkelijker gaan ‘zwaaien’ wat natuurlijk onnodige druk en onrust geeft in de mond of op de neus van je paard.
De breedte van de teugels bepaalt niet alleen het gewicht maar ook het gevoel voor jou als ruiter. Dit is heel persoonlijk. Vaak wordt bij een snaffle waarmee je tweehandig rijdt met dikkere teugels gereden dan bij een bit waar de teugels in één hand worden vastgehouden. De meest voorkomende breedtes zijn: 3/8’’ - 0.95 cm, 1⁄2’’ - 1.27 cm en 5/8’’ - 1.59 cm. Als je teugels van goede kwaliteit zijn en goed worden onderhouden, voelt je paard meteen wanneer je de teugel loslaat waardoor hij beter en sneller leert reageren.
De meest voorkomende westernteugels
Split reins zijn tussen de 7 en 10 foot (213 – 305 cm) lang. Het zijn twee afzonderlijke, losse teugels die met het bit zijn verbonden door waterloops, Chicago schroeven of snelsluitingen zoals snap sluitingen. Split reins zijn bijna altijd gemaakt van leer maar ze kunnen ook van bijvoorbeeld gevlochten touw zijn. Deze teugels zijn geschikt voor vele westerndisciplines. Zo worden ze gebruikt in de Trail, Pleasure, Reining, Cutting, tijdens training, enzovoorts. Met split reins kun je kleine aanpassingen maken aan de ene of de andere teugel, je paard sturen met één teugel, de neck rein en/of een aantal andere signalen geven met één of beide handen, met de mogelijkheid om de teugels in verschillende posities vast te houden. Split reins zijn dus lang en veelzijdig maar je moet er wel even mee leren werken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld gemakkelijker op de grond vallen omdat het twee losse delen zijn.
De traditionele pistol grip is de teugelgreep die gebruikt wordt voor wedstrijden. Je houdt dan beide teugels in één hand met je wijsvinger tussen de twee teugels. Als je met één hand rijdt, zorg er dan voor dat de bight (de staart van je teugels), aan dezelfde kant van de nek van je paard ligt als je teugelhand.
De trainer’s grip of brug wordt gemaakt door één teugel aan beide kanten van de nek van je paard te leggen, de teugels over elkaar te kruisen, en één teugel in elke hand of beide in één hand te houden. Dit stelt je in staat om met twee handen te rijden en aan elke kant van het bit onafhankelijk in te werken. Je kunt een brug ook gebruiken als je met één hand rijdt en niet het risico wilt lopen dat je teugels snel op de grond vallen; dit is echter niet toegestaan in de wedstrijden.
Loop reins of roping reins zijn doorlopende teugels gemaakt van leer, katoen, alpaca, nylon, etc., die aan beide uiteinden aan het bit bevestigd worden. Deze gesloten teugels worden gebruikt voor western speed evenementen zoals Barrel Race, rodeo evenementen, Trail Riding en het trainen van onervaren paarden. Loop reins zijn korter dan split reins. Deze gesloten teugel is ook ideaal voor buitenritten omdat ze gemakkelijk zijn om vast te houden, in te korten en te verlengen zijn, en ze vallen niet zomaar op de grond. Als je ervoor kiest om buiten te rijden met gesloten teugels, kies dan voor een zwaar touw van hoge kwaliteit, want deze vullen je hand voor comfort en controle. Ze zijn ook fijn om te gebruiken wanneer je bijvoorbeeld een trail volgt en je niet elke stap van je paard hoeft te begeleiden.
Mecate reins worden meestal gebruikt met een bosal. De bosal en mecate zijn een andere afgeleide van de Spaanse Vaquero rijstijl.
Het is een lang touw, traditioneel van paardenhaar, van ongeveer 20 tot 25 foot lang (± 7 meter) en tot ongeveer 3/4” - 1,9 cm in diameter. Tegenwoordig worden mecate reins ook gemaakt van andere materialen zoals mohair, alpacahaar en nylon en in andere diktes geleverd. De mecate reins worden op een speciale manier aan de bosal vastgemaakt om de pasvorm van de bosal rond de neus van het paard aan te passen. Het creëert zowel een lusvormige teugel als een lang vrij uiteinde. Het lange vrije uiteinde, wordt vaak aangeduid als een ‘git down rope’. Wanneer een ruiter op het paard zit, wordt het vrije uiteinde aan het zadel bevestigd. Wanneer de ruiter afstapt, wordt het vaak gebruikt als leidtouw. Als het paard of de ruiter geen ervaring heeft met een bosal kan de mecate rein ook aan een bit worden vastgemaakt met lederen slobber straps. Deze teugels kunnen subtiele signalen geven dankzij de ruwe textuur (in geval van mohair) en het gewicht van de teugel.
Romal reins. Een romal is bevestigd aan een gesloten teugel, het hele samenstel wordt romal reins genoemd. De romal werd ontwikkeld om een ruiter te helpen vee te verplaatsen en is afgeleid van de traditionele Vaquero methodes. De romal is afgewerkt met een strook leer aan het uiteinde, een zogenaamde popper. De romal reins zijn vaak gemaakt van rawhide. Ook deze teugels zijn zeer geschikt voor vele western- disciplines, maar worden veel gezien in de Reined Cow Horse.
Je houdt de gesloten teugels in één vuist en de romal in de andere hand. Dus zonder je vinger erdoor te steken. Als je ze goed vasthoudt, is het makkelijker om je teugels gelijk en op de juiste lengte te houden, in tegenstelling tot bij split reins. Ze zijn handig om je paard rechtop en tussen je teugels te houden. Romal reins zijn ook een goede manier om uit te vinden hoe getraind je paard is op de neck rein. Ze worden alleen gebruikt bij een bit met shanks.
Slit reins / Slot end reins. Deze teugels met gleufuiteinden geven directe druk voor een duidelijkere en snellere communicatie met je paard en zijn ideaal voor de gevorderde ruiter. Ze zijn alleen te gebruiken met een shank bit. Je paard voelt meteen elke handbeweging, dus deze teugels zijn minder geschikt voor de onrustige hand. Slit of slot end reins zijn eigenlijk altijd gemaakt van leer. Deze teugels hebben geen schroeven of leren veters nodig en zitten stevig aan de bitring vast zodat ze niet omdraaien tijdens het rijden. Slit reins hangen daardoor mooi stil tijdens het rijden.
Western hulpteugels
Hulpteugels worden gebruikt om paarden te trainen waarbij ze worden aangemoedigd om te buigen bij de nek (poll) en hun rug en achterhand zo te gebruiken dat ze zichzelf in balans en recht kunnen dragen. Deze trainingshulpmiddelen heten niet voor niks hulpmiddelen en zijn dus bedoeld als tijdelijke hulp! Omdat je je paard door gebruik van een hulpteugel minder keuze geeft hoe het zijn lichaam gebruikt kan er spanning en gevaarlijk gedrag ontstaan. Gebruik een hulpteugel altijd als je lichamelijke gebreken hebt uitgesloten. Een paard wat bijvoorbeeld met zijn hoofd omhoog blijft lopen omdat het pijn in de mond heeft, heeft niks aan een martingaal maar wel wat aan een tandarts.
Verschillende trainers hebben zo hun voorkeur en zelfs eigen hulpteugels. Hieronder behandelen we de meest gebruikte. Gebruik hulpteugels altijd in overleg en/of met begeleiding van je trainer of instructeur.
Draw reins, letterlijk trekteugels, kunnen nuttig zijn bij het beleren, zolang het paard er vertrouwd mee is en jij geleerd hebt hoe ze te gebruiken. De draw reins zijn ideaal voor paarden die verzameling en positie moeten leren en je ze dus wilt leren te geven in de nek (poll) en ze wilt helpen te rijden vanuit de achterhand. Ze kunnen gemaakt zijn van gerold leder, nylon of ander sterk materiaal. De timing van het loslaten is de belangrijkste factor om je paard beter te krijgen door middel van draw reins. Het paard geeft en verzamelt, en jij laat de druk los en herhaalt indien nodig. Als ruiter dien je dus een goed gevoel van timing te hebben. Je wilt een paard verzameling en positie leren, dus op een gegeven moment moet je de teugels loslaten om het paard te laten begrijpen wat je wilt dat hij doet. Als je de draw reins alleen gebruikt om het hoofd van het paard naar beneden te krijgen, zal hij geen verzameling leren, hij leert alleen om op de voorhand te gaan hangen. Het bevestigen kan daarom het beste gebeuren aan de singelgespen aan de zijkant van het paard. Als je ze tussen de voorbenen van het paard vast maakt, is de kans groter dat je het paard op zijn voorhand trekt.
Veiligheid eerst! Controleer de gespen. Als de verbindingen met de teugels of ergens anders op het stuk roestig zijn of er niet betrouwbaar uitzien, vervang ze dan. Let goed op je paard. Als hij nog nooit op deze manier is vastgezet, wees dan voorzichtig met je handen en wees klaar voor zijn reactie. De bekende trainer Al Dunning laat zijn paarden altijd een paar passen achteruit lopen om hun reactie te testen voordat hij ermee gaat rijden. Wees voorbereid als je paard snel zijn hoofd opheft, in een poging zich te verzetten. Geef hem zijn hoofd en neem het langzaam terug.
De martingaal is ontworpen om buiging/flexie te leren en om een consistente hoofd-halshouding aan te leren. Een martingaal voorkomt dat het paard zijn hoofd te ver omhoog kan brengen, maar geeft genoeg vrijheid voor het buigen. Een juist afgestelde martingaal heeft geen inwerking als het paard in de gewenste hoofd-halshouding loopt, waardoor dit een eerlijke hulpteugel is. Het paard ervaart alleen druk als het in de ongewenste houding loopt. Gebruik op de teugels altijd ‘martingaalstoppers’, zodat de ringen van de martingaal niet te ver naar voren schuiven.
De German martingaal zorgt ervoor dat het onervaren paard beter in positie of het frame kan komen. Naast het aanleren van de correcte hoofd-halshouding heb je meer controle over de positie van de neus. De werking van deze martingaal is zeer eenvoudig en mild, mits correct gebruikt. De German martingaal heeft een verstelbare riem die tussen de voorbenen van het paard loopt. Het nylonkoord vormt een Y aan het uiteinde van de riem. Het koord loopt door de ringen van het bit naar de teugels. Elke teugel heeft drie ringen waaraan het uiteinde van elk nylonkoord kan worden bevestigd. Verleng of verkort de riem die tussen de benen van het paard loopt, afhankelijk van de grootte van het paard. Begin met het verbinden van het nylonkoord aan de eerste ring. Naarmate je paard gewend raakt aan de werking van de German martingaal, kun je hem aan de tweede en derde ring vastmaken. Je kunt verschillende soorten bitten gebruiken met deze martingaal.
Een trainingsfork is ontworpen om een consistente hoofd-halshouding aan te leren. De trainingsfork voorkomt dat het paard zijn hoofd te ver omhoog kan brengen. Het lijkt op de martingaal maar is smaller en daardoor ongeschikt voor het trainen van buiging/flexie. Een juist afgestelde trainingsfork heeft geen inwerking als het paard met zijn hoofd in de gewenste hoofd-halshouding loopt, waardoor dit een eerlijke hulpteugel is.
Onderhoud van je teugels
Je teugels goed onderhouden verlengt de levensduur en verbetert de inwerking op je paard. Je leren teugels kan je het beste één keer per jaar schoonmaken met leerzeep en nadat ze goed gedroogd zijn oliën met Neatsfoot olie (dit is voor open leer). Doe dit bijvoorbeeld vlak voordat je op vakantie gaat zodat de olie mooi kan intrekken terwijl je niet rijdt. Vaker dan één keer per jaar oliën is bij goed leer en goed weghangen niet nodig, je teugels worden dan te slap en vettig met rijden. Teugels van touw kun je vaker schoonmaken met water en een paardenshampoo. Rawhide teugels kun je schoonmaken en onderhouden met rawhide crème. Controleer dagelijks voor het rijden hoe de bevestiging van de teugel aan het bit is. Snaps kunnen breken, Chicago screws en concho’s kunnen loszitten en leer kan verslijten en breken. Even checken dus en zo nodig vervangen zodat je veilig kunt rijden. Goed weghangen betekent niet te veel lussen in de teugels maken. Elke lus creëert meer breekpuntjes in je leer en laat je teugels draaien tijdens het rijden.
Nog even dit:
- Hoewel het makkelijk is om je teugels met clips te bevestigen, is het voor het paard vaak vervelend omdat metaal op metaal gaat trillen tijdens bewegen. Wil je graag je teugels snel kunnen verwisselen gebruik dan teugels met een snelsluiting van leer of touw.
- Voor de veiligheid: teugels met een waterloop kunnen bij de leren veter bij grote druk breken en daardoor je paard behoeden voor verwonding als je een teugel laat vallen en hij erop gaat staan. Bovendien is het leren vetertje makkelijk te vervangen en mee te nemen. Vind je toch een mooi paar teugels met Chicago screws of concho’s, gebruik dit dan met een hoofdstel dat met leren veters bij het bit wordt vastmaakt zodat het in geval van nood daar kan breken.
- De teugellengte is afhankelijk van het paard. Hoe groter en langer het paard, hoe langer de teugel moet zijn. Een westernteugel moet lang genoeg zijn om met een losse boog te kunnen rijden.
Mocht je je split reins korter willen maken doe dit dan altijd aan de voorzijde (waar je het aan het bit of neusstuk bevestigt). De onderzijde is namelijk vaak verzwaard zodat je teugeluiteinde mooi stil blijft hangen. - Wanneer je westernrijdt, is de traditionele teugelhand de linker- hand. Er wordt verondersteld dat je je dominante rechterhand moet gebruiken om te werken, een hek te openen, de brievenbus te legen enzovoort. Ben je linkshandig, dan is dit natuurlijk precies andersom. Ook als je geen ‘werkhand’ nodig hebt is het verstandig om met je niet-dominante hand te rijden. In geval van nood heb je dan snel de dominante hand vrij om je knop of de manen vast te grijpen en je houdt jezelf bovendien mooier in balans als deze hand vrij is. En dat is natuurlijk veel fijner voor je paard!
Dit artikel is terug te vinden in uitgave 47 van The Western Rider! Nog geen abonnee? Ga naar de westernrider.nl
