Heb jij je SPOREN al verdiend?

Het schijnt dat de eerste sporen al dateren uit de IJzertijd. Het blijkt dat de Romeinen en Moren de eerste mensen waren die sporen op hun laarzen gebruikten. In de loop der tijd namen de Spanjaarden en Mexicanen deze praktijk over. Toen was het alleen nog maar een kwestie van tijd dat ook cowboys sporen gingen dragen.

Sporen werden vroeger toegekend aan echt goede cowboys. In het Oude Westen werden soms ‘jingle bobs’, kleine metalen bedeltjes die aan de sporen bevestigd waren, gegeven om het meesterschap van een cowboy te markeren. Ook tegenwoordig komt het idee om je sporen te verdienen echt neer op rijkunst.

Een onervaren ruiter kan sporen verkeerd gebruiken, resulterend in paarden die rennen, bokken, hun oren plat leggen of erg gespannen worden. Daarom is het belangrijk om de juiste lichaams- en beenpositie te hebben en een goed begrip te hebben van hoe je sporen op de juiste manier als een signaalhulpmiddel moet gebruiken. Sporen zijn een trainingshulpmiddel, ze zijn een verlengstuk van je been. Wanneer ze correct gebruikt worden versterken ze je lichaams- en beenhulpen om de responsiviteit van je paard te verbeteren. Net zoals de teugels een verlengstuk zijn van de armen van de ruiter, worden sporen een verlengstuk van de benen van de ruiter.

Communicatie

Sporen helpen dus bij de communicatie. Het is een aanvullende manier om een opdracht te benadrukken en een middel om nauwkeurigere instructies van ruiter naar paard over te brengen. Gebruik ze dus voor communicatie, niet voor discipline. Verkeerd gebruik van sporen veroorzaakt angst en weerstand. Ze kunnen je paard afstompen. Als je ze constant gebruikt, zal hij ze juist leren negeren. Het is niet dat je omdat je sporen draagt, je ze moet gebruiken. Veel trainers dragen hun sporen altijd maar gebruiken ze alleen als ze hun communicatie moeten versterken. Heb je je ooit afgevraagd waarom bijna alle westernruiters sporen gebruiken terwijl niet alle westerndisciplines hetzelfde zijn? In feite is er zeer weinig overeenkomst tussen een railklasse, zoals Western Pleasure, en bijvoorbeeld een Reined Cow Horse evenement. Bij de eerste wordt overmatige snelheid bestraft. Bij de laatste is het essentieel. Waarom dragen beide ruiters dan sporen als wat ze hopen te bereiken volledig tegenovergesteld is? Sporen worden op verschillende manieren gebruikt in verschillende disciplines om verschillende resultaten te behalen. Als je de snelheid van je paard in bijvoorbeeld de Reining wilt verhogen, kunnen sporen een manier zijn om dit te bereiken. Op een Cutting horse kun je zodra een paard begint te draaien een spoor gebruiken om het paard door de bocht te brengen en voorwaarts te duwen. Maar let op: bij het rijden op snelheid en precisie, waar slechts enkele seconden en centimeters het verschil kunnen maken tussen winnen en verliezen, is het belangrijk om je hele lichaam te gebruiken, niet alleen je sporen. In Barrel Racing worden sporen gebruikt om je paard om de barrels heen te buigen. Sporen worden dus gebruikt om het paard lateraal te verplaatsen omdat de tijd die je nodig hebt om om een barrel heen te gaan je de race kan kosten, ongeacht hoe snel je paard is. In de Western Pleasure gebruiken sommige ruiters juist sporen om het paard te vertragen. Wanneer het op de juiste manier wordt geleerd en toegepast, kunnen sporen worden gebruikt om het paardte controleren zonder het bit te gebruiken. Deze techniek wordt de‘spur stop’ genoemd.

Er is geen eenvoudig antwoord op de vraag of je wel of geen sporen moet gebruiken.

Sommige paarden bewegen beter door het gebruik van sporen, terwijl andere paarden helemaal geen sporen nodig hebben. Maar ongeacht je paard, je moet je sporen eerst verdiend hebben door een kundig ruiter te zijn. Je moet weten hoe je een paard correct moet rijden voordat je sporen gebruikt. Als je niet weet wat je doet als het gaat om het rijden of trainen van een paard en je ook nog sporen gebruikt, eindig je waarschijnlijk met een groot probleem dat je niet kunt oplossen. Ben je kundig genoeg voor het gebruik van sporen? Let dan op de lengte van je beugelriemen. Als je beugelriemen maar iets te lang zijn ga je snel over tot het optrekken van je hielen en breng je daarmee onbewust de spoor richting je paard.

Feather your spurs

Net als bij elk hulpmiddel bij het rijden, is er een goede en een verkeerde manier om sporen te gebruiken. Je zult moeten leren hoe je druk moet uitoefenen en, nog belangrijker, hoe je de druk moet wegnemen, zodat het paard begrijpt wat het moet doen. Het sleutelwoord hier is ‘druk’, niet ‘pijn’. Sporen mogen een paard nooit pijn doen als ze correct worden gebruikt! Het is dus niet de bedoeling dat je sporen in je paard prikken. Je rolt je sporen langs je paard, dit heet ‘feather your spurs’. Zowel je paard als jijzelf zullen dit moeten leren. Leren om sporen op de juiste manier te gebruiken, draait allemaal om gevoel. Het is dezelfde soort finesse die je probeert te ontwikkelen in je handen. Met sporen moet je die controle hebben via je been en hiel. Hoe meer je het gevoel verbetert, hoe minder je je been hoeft te bewegen.

Jonge paarden

Veel ervaren trainers gebruiken bij het inrijden van paarden in het begin geen sporen. Als het paard namelijk een plotselinge, explosieve beweging zou maken, zou hij per ongeluk aangespoord kunnen worden, met alle gevolgen van dien. Afhankelijk van de response van het paard op de ruiter gaan ze snel of minder snel over tot het dragen van sporen. Dit om ervoor te zorgen dat het paard geen verkeerde gewoontes aanleert.

Problemen

Als je na het uitsluiten van gezondheidsproblemen of een slechte pasvorm van je tack een struikelblok hebt bereikt met je paard wat betreft de training, of als hij eenvoudigweg je commando’s niet respecteert, moet je altijd teruggaan naar de basis voordat je een nieuw of strenger trainingshulpmiddel probeert. Deze filosofie geldt voor alle trainingshulpmiddelen, inclusief bitten, hulpteugels, of dus ook sporen. Probeer altijd het probleem op te lossen met behulp van de basisprincipes van je training voordat je naar een hulpmiddel grijpt om het probleem op te lossen.

Hoe gebruik je sporen?

Correct spoorgebruik omvat vier posities/acties: ‘Neutraal’, ‘Reageer op mijn been’, ‘Ik meen het’ en ‘Hey, reageer eens op mijn hulp!’

• Neutraal: Je sporen zijn ver van de zijdes van je paard vandaan. Daar horen ze te zijn wanneer je geen hulpen hoeft te geven. Let op dat je je paard niet per ongeluk raakt met je sporen. Dat is verwarrend voor je paard en hij kan daar door in verzet gaan.
• Reageer op mijn been: Je geeft een beenhulp altijd met je kuit. Als je paard correct reageert dan hoef je géén sporen te gebruiken. Als je paard goed reageert op je beenhulp dan beloon je het paard door de druk weg te halen. (Let op: De grootste fout die ruiters kunnen maken is om eerst met de spoor te vragen in plaats van met de kuit. Als je eerst de spoor gebruikt werkt dat al snel ongevoeligheid, dus steeds minder goed reageren in de hand.)
• Ik meen het: Als je paard niet reageert op je kuit dan zet je je beenhulp kracht bij door de rowel (wieltje) van je spoor met lichte druk in de zij van je paard te duwen. Begin met hele lichte druk en haal meteen je spoor weer weg als je paard reageert.
• Hey, reageer eens op mijn hulp!: Als je paard nog steeds niet reageert dan rol je de rowel stevig met meer druk in de zij of zijdes. Haal je spoor er meteen weer vanaf zodra je paard reageert.

De benamingen van cowboy sporen

Heel Band/Joke/Branch: Deze halfronde hoefijzervormige U-band gaat om de achterkant van je laars.

Chap Guard: Dit is een kleine opstaande inkeping die helpt om de leren chaps van de ruiter niet in de sporen te laten blijven hangen. De chap guard is niet op elke spoor aanwezig.

Rowel: De rowel, het wieltje, is het deel van de cowboysporen dat draait. Het zit om een as dat het vrij laat roteren om je paard niet te verwonden. Rowels komen in verschillende ontwerpen, afhankelijk van de voorkeur van je paard en je rijniveau.

Rowel Pin Cover: Niet alle sporen hebben rowels, ze kunnen in plaats daarvan een bal of een plat uiteinde hebben. De rowel pin cover houdt de bal of de rowel op zijn plaats met behulp van een centrale anker of pin als draaipunt.

Button: Aan dit onderdeel bevestig je je sporenriempjes. Het kan een eenvoudige, subtiele metalen knop zijn of een decoratieve bevestiging met gravures.

Swing Arm: Het stuk metaal dat de button aan de heel band bevestigt.

Shank: De shank is het metalen gedeelte dat je rowel verbindt met je heel band. Het kan naar beneden hellen (drop shank), naar boven afbuigen, extra lang zijn of horizontaal liggen.

Waar je aan moet denken bij het kiezen van je sporen

Voordat je sporen aanschaft heb je goede western rijlaarzen nodig. Deze hebben op de hak een kleine uitstekende richel, de spur ledge of ridge genoemd. Hier rust je heel band op, zovoorkom je dat je spoor over je hak zakt. Je hebt ook leren riempjes nodig om je sporen aan je laarzen te bevestigen, de sporenriempjes. Sporenriempjes spelen een belangrijke rol bij het op hun plaats houden van de sporen en kunnen een extra decoratief element toevoegen. Bredere riemen helpen je sporen stiller op hun plaats te houden. Kwaliteit is een belangrijk punt: vermijd goedkoop leer dat uit elkaar zal vallen of gespen die niet werken. Zorg ervoor dat de sporen strak genoeg zitten om op hun plaats te blijven, maar niet te strak zodat ze oncomfortabel zijn. Slecht passende sporen zullen omhoog of omlaag wiebelen en rondfladderen op je laars. Sporen en sporenriempjes variëren van jeugd tot dames en herenmaten. Ook het type laars dat je draagt heeft invloed op de maat van de spoor die past. Een laars met een crêpezool heeft vaak een bredere spoor nodig dan een laars met een leren zool. Neem daarom je rijlaarzen mee als je gaat winkelen voor sporen. Houd er rekening mee dat, hoewel je een bankschroef kunt gebruiken om de spoor breder of smaller te maken, grote aanpassingen niet mogelijk zijn. Roestvrijstalen sporen zijn moeilijker te verbreden.

Invloed van de rowel en de shank

Elk verschillend type spoor stelt de ruiter in staat om verschillende hoeveelheden druk op het paard uit te oefenen. Sporen worden geleverd met shanks in verschillende lengtes en met rowels die variëren in scherpte, of ‘beet’, variërend van zacht en mild tot scherp. De juiste combinatie van ervaring, rowel en shank zal zorgen voor de beste prestaties. Lengte van de shank - wordt meestal bepaald door de ervaring van de ruiter en de discipline die wordt beoefend. Overleg dit met je trainer of instructeur. Het belangrijkste om in gedachte te houden bij het kiezen van de lengte van de shank van je spoor is ervoor te zorgen dat je de sporen niet in contact laat komen met het paard wanneer een aanwijzing niet nodig is. Kortere shanks vereisen minder beencontrole (om te voorkomen dat je je paard per ongeluk raakt) dan sporen met langere shanks. Soorten rowels van de spoor - bepalen de assertiviteit van de spoor. Beginnende ruiters en snel reagerende paarden hebben baat bij een rowel met meer tanden die dichter bij elkaar staan, omdat ze zachter inwerken. Rowels met minder tanden en meer ruimte ertussen werken strenger in. Bij veel sporen kun je de rowels wisselen als de rowel pin cover vervangbaar is. Ga er niet vanuit dat een grotere rowel altijd scherper is. Vaak is een grotere rowel met een groter oppervlak en dicht op elkaar geplaatste tanden zachter zijn dan een kleinere rowel die de druk concentreert op een klein gebied. Denk hierbij aan het drukverschil wanneer je een potloodpunt in je hand drukt in vergelijking met wanneer je het potlood omdraait en de stompe kant gebruikt. Het makkelijkste is om bij het kiezen van de juiste rowel deze over de binnenzijde van je onderarm te rollen, zo voel je makkelijk het verschil. Er zijn dus veel verschillende soorten sporen en zoals beschreven is je keuze voor een bepaalde shank of rowel bepalend voor wat je aanschaft.

Enkele van de meest voorkomende soorten sporen:

Cloverleaf sporen: Zoals de naam al zegt lijken ze op een klaverblad en ze hebben stompe uiteinden. Ze behoren tot de mildste rowels die beschikbaar zijn en zijn daarom een van de beste sporen voor beginners en snel reagerende paarden.

Roper sporen: Roping sporen hebben korte shanks en kleinere rowels om contact met het paard te vermijden wanneer de cowboy rechtop staat om een lasso te gooien. De rowel heeft een 10-punts ontwerp met een kleine diameter maar is wel redelijk stomp. Een roping spur  door het ontwerp een hele fijne spoor voor beginners omdat je niet zomaar je paard raakt als je per ongeluk een fout in je beenpositie maakt. Ook ideaal als je korte benen hebt en geschikt voor de meeste paarden.

Reiner-style sporen: Deze hebben ook 10 punten net zoals de roper sporen, maar de punten zijn iets langer en smaller. De botte punten voorkomen dat het echt scherp is. De lange lengte en opwaartse bocht van de shank positioneren de rowel veel dichter bij de zijkant van je paard dan de korte shank van de roper. Ideaal voor ruiters met lange benen en effectieve beencontrole die minimale voetbeweging willen bij het aanbrengen van de spoor.

Western Pleasure sporen: In tegenstelling tot in de meeste andere disciplines gebruiken veel Western Pleasure ruiters sporen om hun paarden te vertragen in plaats van te versnellen. Deze hebben een langere shank zodat het been mooi stilgehouden kan worden en er toch al snel contact is met het paard.

Nine Points Star sporen: Deze grotere rowels hebben negen smalle punten die daardoor meer inwerking hebben op je paard. De lengte en opwaartse bocht van de shank positioneren de rowel dichtbij de zijkant van je paard. Ideaal voor goede trainers en ervaren amateurs. Deze sporen vereisen een gevorderd niveau van beencontrole en ruiterkennis.

Rock Grinder sporen: De scherpe punten zijn gebaseerd op een gereedschap dat wordt gebruikt om slijpstenen af te stellen, vandaar de naam. Het is een rijwiel met veel ‘beet’. Het kan een uitstekend trainingshulpmiddel zijn voor zeer ervaren ruiters: het brengt je boodschap snel over en maximaliseert de versterking van beenhulpen met minimale druk. Het kan echter schade aanrichten als de ruiter niet geschikt is.Dus dit zijn sporen om op professioneel niveau te gebruiken.

Barrel Racing sporen: Barrelracers dragen doorgaans bumper sporen. In plaats van een traditionele shank en rowel hebben ze een stang die om de achterkant van de heel band wikkelt. De stang kan glad of geribbeld zijn. Deze sporen zijn bij veel andere western disciplines niet toegestaan.

Sporen zijn als bitten; Behoeften veranderen en soms heb je meer dan één paar nodig ;-).

Een hoogwaardig paar gaat gelukkig tientallen jaren mee als je ze goed schoonhoudt en de rowels af en toe vervangt.

Dit artikel is terug te vinden in de The Western Rider! Nog geen abonnee? Ga naar de westernrider.nl